Pieter (17) en zijn vader Erik.

“Het begon allemaal heel onschuldig, op tweede kerstdag 2023. We hadden net gegeten toen Pieter ineens zei: ‘Pap, ik denk dat ik dit jaar geen vuurwerk koop. Het is te duur.’ Dat verraste me, want normaal gesproken kijkt hij er altijd naar uit. Maar ik was stiekem opgelucht. Geen vuurwerk, dat scheelde een hoop zorgen. Een paar dagen later maakten we plannen voor oud en nieuw. Onze dochter had een feestje, mijn vrouw en ik waren uitgenodigd bij vrienden. En Pieter? Hij stelde zelf voor om samen met een vriendje thuis te blijven en te gamen. Rond middernacht zouden ze dan bij ons en bij de ouders van dat vriendje langsgaan om het nieuwe jaar te vieren. Dat leek ons een prima plan. Ik dacht: dit wordt een veilige en rustige jaarwisseling.”

Aan het woord is Erik Moerkerk uit Oudkarspel. Vorig jaar belandden hij en zijn gezin in een nachtmerrie, toen hun destijds 16-jarige zoon Pieter door vuurwerk ernstig gewond raakte aan zijn linkeroog, met blindheid tot gevolg.

Wees voorzichtig

“Het vriendje van Pieter had een paar dagen bij de lokale vuurwerkwinkel gewerkt en was deels uitbetaald in vuurwerk. Volgens hem was het allemaal legaal, maar later bleek dat niet alles deugde. Ik zei nog tegen de jongens: ‘Wees voorzichtig, houd afstand, en als jullie iets afsteken, draag die vuurwerkbril.’ Pieter had zelf niets gekocht, dus ik maakte me niet al te druk. Zelf was ik bezig met oliebollen bakken en het klaarmaken van onze spullen voor het feestje.”

Geen brandwonden, wel veel bloed

Rond 00.30 die nacht ging de telefoon. Het was Pieter. Hij klonk overstuur. ‘Pap, ik heb vuurwerk in mijn oog gekregen.’ “Op dat moment schoten er allerlei emoties door me heen. Ik was boos, verward, maar vooral bang. En er kwamen allemaal vragen op: Waarom had hij vuurwerk afgestoken? Hij zou dat toch niet doen? Mijn vrouw Margret en ik sprongen meteen in de auto en reden naar hem toe. Toen we aankwamen, zag ik meteen dat zijn oog flink beschadigd was. Geen brandwonden, maar wel veel bloed. De ambulance arriveerde snel en bracht hem naar het ziekenhuis. Daar aangekomen lag hij op zaal met nog een aantal vuurwerkslachtoffers. Een arts die de ronde deed, trok zijn ooglid open en zei iets waar we enorm van schrokken: ‘Dat oog is verloren.’ Dat had hij nooit mogen zeggen natuurlijk, er was nog niet eens een specialist bij geweest. Wij gingen in de overlevingsmodus. Eerst dit, dan dat. We hadden nog alle hoop op herstel.”

Medisch Specialist Tjeerd de Faber is faliekant tegen vuurwerk

Er werd een oogspecialist opgeroepen en diezelfde nacht werd Pieter geopereerd. De arts deed zijn uiterste best om het oog te redden, maar het zicht bleek al weg doordat het netvlies had losgelaten. “Hij adviseerde ons om naar een gespecialiseerd ziekenhuis te gaan, in Rotterdam. Pieter vertelde daar hoe een vuurwerkpot direct ontplofte toen hij het aanstak. De specialist, Tjeerd de Faber, was glashelder: ‘Veel legaal vuurwerk deugt niet. Het is echt niet alleen het illegale vuurwerk dat letsel veroorzaakt. U zou een zaak kunnen aanspannen.’ Deze oogarts is altijd een fervent voorstander van een landelijk vuurwerkverbod geweest en verschijnt regelmatig in de media met zijn noodkreet tegen particulier vuurwerk. Hij ziet elk jaar weer jonge slachtoffers die voor het leven zijn getekend door het te vroeg afgaan van veelal siervuurwerk. “Ik was echter niet bezig met de schuldvraag, ik wilde gewoon dat Pieter beter werd.”

Het zicht bleef weg

Pieter onderging een tweede operatie, maar ook toen bleef het zicht weg. Het oog kon voorlopig behouden blijven, maar of dat zo blijft, is onzeker. “Maar als het oog nu wordt vervangen door een oogprothese, dan is er helemaal niets meer aan te doen. We hopen nog steeds dat er in de toekomst technieken worden ontwikkeld, die alsnog zijn oog kunnen herstellen. Vooralsnog is dat niet mogelijk.”

Toekomst in duigen

‘Leven met minder, of geen zicht aan een van beide ogen hoeft niet het einde van alles te betekenen, je kunt er op zich prima mee leven’, zegt Erik nuchter. Maar voor een jonge jongen als Pieter is het een behoorlijk drama. Er wordt bijvoorbeeld best vaak naar gevraagd, wat hij aan zijn oog heeft. “Dat vind ik niet eens erg, ik leg het dan gewoon uit. Maar mijn leven is wel compleet veranderd. Ik had mijn toekomst al uitgestippeld en wist al jaren dat ik vrachtwagenchauffeur wilde worden. Dat gaat nu niet meer lukken en daar ben ik wel ziek van.”

Dag voor dag

Zijn ouders slikken zichtbaar hun emoties weg bij Pieters woorden. “Hij werkt momenteel wel in de logistiek en gaat één dag per week naar school. Zo kan hij toch werken in de wereld waar zijn passie ligt. We proberen het dag voor dag te nemen en niet teveel te focussen op wat er niet meer kan.”

‘Ik wil andere ouders waarschuwen’

Ook al heeft Erik inmiddels een bloedhekel aan vuurwerk, hij vertelt dit verhaal niet om vuurwerk in de ban te doen of om te pleiten voor een algeheel verbod. “Dat moet iedereen voor zich weten. Ik wil alleen mensen bewust maken, andere ouders waarschuwen. We weten allemaal dat vuurwerk gevaarlijk is, maar toch staan we het toe dat kinderen het afsteken. Ik zal mezelf altijd verwijten dat ik het Pieter niet heb verboden. En dat ik er niet bij was. Als mijn verhaal ervoor zorgt dat andere ouders beter opletten, dan is dat een kleine troost.”

Wees voorzichtig en houd rekening met elkaar! 

Elke jaarwisseling zijn er – veelal jongere – slachtoffers van vuurwerk te betreuren. In het Noordwest Ziekenhuis Alkmaar zijn in de oudjaarsnacht van 2024 twaalf patiënten binnengebracht met verwondingen die voornamelijk waren veroorzaakt door vuurwerk. Het afsteken van vuurwerk kan letsel veroorzaken. Dat geldt voor afstekers van vuurwerk, maar ook voor toeschouwers. Daarom willen politie en gemeente ook dat het afsteken van vuurwerk zich beperkt tot oud en nieuw en ook in de periode daarvoor handhavingsacties uitvoert. De boodschap ‘houd rekening met elkaar’ is gericht op het beperken van overlast, maar de boodschap ‘wees voorzichtig’ is bedoeld voor iedereen die vuurwerk afsteekt en voor iedereen die er (op een te korte afstand) naar kijkt. Meer informatie op dijkenwaard.nl/vuurwerk(Verwijst naar een externe website).