Speech herdenking 10 februari

10 februari werden bij het monument bij Fort Veldhuis de Amerikaanse soldaten herdacht die op 10 februari 1944 met hun vliegtuig zijn neergehaald door de Duitse bezetter. De Consul-generaal van de Verenigde Staten Kate Nanavatty was daarbij aanwezig samen met vertegenwoordigers van het gemeentebestuur en de gemeenteraad van Uitgeest. Burgemeester Sebastiaan Nieuwland herdacht in zijn toespraak de omgekomen mannen.

“Welkom allen, en een warm welkom ook aan onze gast van de Amerikaanse Ambassade die ik in het Engels zal verwelkomen. 

Consul General Kate Nanavatty, it’s an honor to welcome you at this memorial. I will give the speech in Dutch, but there is an English version for you.  

Jongens waren het nog.
Tien jonge mannen in een vliegtuig. 

Het was een koude dag, die 10 februari. Met een gevoelstemperatuur van -2,7 °C. De Boeing B17-G, door de bemanning ‘Hells Belles’ gedoopt, was één van de meer dan 1000 toestellen die op 10 februari 1944 deel namen aan een missie. Ze waren in Norfolk opgestegen en naar Braunschweig gevlogen om industriële doelen te bombarderen en nu waren ze weer op weg naar huis. 

Elk jaar dat ik ouder mag worden, besef ik meer hoe jong ze waren, de soldaten die in de oorlog vochten. Hun hele leven nog voor zich. Alle dromen, alle mogelijkheden. 

‘Hells Belles’ werd op de terugweg boven Nederland door Duitse jagers ontdekt en onder vuur genomen. De Boeing B17_G had als bijnaam, ’the flying fortress’; het vliegende fort. Maar zelfs dit fort was niet onneembaar en onder de aanval brak de rechtervleugel af. Sommige bemanningsleden werden al uit het vliegtuig geslingerd en daarna stortte het toestel neer hier in een weiland in Uitgeest.  

Zes bemanningsleden werden afgevoerd naar Fort Veldhuis.
Vier bemanningsleden kwamen om. 
Vier jonge levens vol mogelijkheden die hier stopten. 
Het blijft onverteerbaar, zelfs na al die jaren. 

In 1943, een jaar voor het vliegtuig uit de lucht werd geschoten, schreef Archibald MacLeish het gedicht ‘The Young Dead Soldiers Do Not Speak.’
Het werd gepubliceerd op ‘American Heroes Day’.
Ik zal er een paar zinnen uit voordragen. 

The Young Dead Soldiers Do Not Speak

Nevertheless they are heard in the still houses: who has not heard them?
They have a silence that speaks for them at night and when the clock counts.
They say, We were young. We have died. Remember us.
They say, Our deaths are not ours: they are yours: they will mean what you make them.

De laatste zin over de jonge soldaten betekent in vertaling:
‘Ze zeggen: Onze dood is niet de onze: ze is de jouwe: ze zal betekenen wat jij ervan maakt.’
Herdenken is een tijd om achterom te kijken: remember us; gedenk ons. 
Het is ook een tijd van vooruit kijken. 
Welke betekenis geven wij aan de vrijheid waar deze vier en vele anderen voor sneuvelden?

Wij leven met oorlog, ook nu. De oorlog in Oekraïne raakt ons allemaal en kan ons verlammen. Het brengt ons tussen hoop en vrees. 

Maar de offers die werden en worden gebracht, krijgen pas betekenis door wat wij van onze vrijheid maken. 

Want ook op kleinere schaal is door ons het verschil te maken. 
Veroordeel niet, maar praat met elkaar, 
wees nieuwsgierig naar elkaars standpunt,
zoek naar de overeenkomst 
Pak de vrees aan en zet het om naar hoop. 
Hoop voor jezelf, hoop voor de ander, hoop op samen, hoop op het collectief. 

Zij kwamen om, wij hebben de vrijheid.
Laten we er goed mee doen.
‘Our death will mean what you make them’.”