Archeologen ontdekken resten van Middeleeuwse brug onder Munnikenweg

Tijdens werkzaamheden aan de Munnikenweg in de Oudorperpolder die dit jaar haar 750 bestaan viert zijn archeologen gestuit op een nog intacte Middeleeuwse brug. Deze brug ligt op een steenworp afstand van het middeleeuwse kasteel de Middelburg.

Munnikenweg

De Munnikenweg is een van de oudste wegen van Noord-Holland en is in 1272 door Graaf Floris V verbreed en werd daarmee dé verbinding tussen Kennemerland en West-Friesland. Door deze weg kon Floris V en zijn leger snel oprukken in hun strijd tegen de Westfriezen. Aan het eind van de 19^de eeuw is de weg verlegd en voorzien van kasseien. Deze weg heeft sinds 2017 een monumentenstatus en is het enige kasseienmonument van Nederland en is zeer geliefd bij racefietsers. Op dit moment krijgt de weg een groot onderhoud waarbij de ondergrond op verzakkingen wordt gecontroleerd en de kasseien weer recht gelegd worden.

Rijke middeleeuwse geschiedenis

De Oudorperpolder lijkt een ongerepte groene oase, maar zo’n 700 jaar geleden zag het er heel anders uit. Het aangezicht werd gedomineerd door twee kastelen: de Nieuwburg ten noorden en de Middelburg ten zuiden van de Munnikenweg. In de 15^de eeuw lag er zelfs ook nog een klooster. Dankzij geofysisch onderzoek (ofwel onderzoek naar contrastverschillen in de bodem) weten we nu een heleboel meer van kasteel de Middelburg. Zoals bijvoorbeeld de exacte locatie en het feit dat het kasteel veel omvangrijker moet zijn geweest dan altijd werd gedacht.

Brug

Kasteel de Middelburg lag aan de vaart naar Alkmaar op het punt waar de Munnikenweg de vaart kruist, een zeer strategisch punt. Op dit punt was een brug aanwezig, maar hoe deze brug eruit heeft gezien is totaal onbekend. Op de vroegste kaarten uit de 16^de eeuw wordt de brug heel schematisch weergegeven en echte afbeeldingen van de brug waren er niet. Over de afmetingen was niets bekend. Op het kadastraal minuutplan uit 1821 lijkt de brug verdwenen en heeft de weg de huidige breedte.

Resten

Tijdens de werkzaamheden is op zeer geringe diepte gestuit op de twee bakstenen landhoofden van circa een meter breed compleet met vleugelwanden die samen de fundering van de brug vormden. Op basis van de gebruikte bakstenen en het formaat hiervan kan de brug gedateerd worden omstreeks 1400. Het is onbekend of er op diepte nog oudere resten aanwezig zijn.
Het is vrij uniek om de intacte resten van een middeleeuwse brug te ontdekken. De vaart werd druk bevaren voor de bevoorrading van het naastgelegen kasteel. Onlangs is in de bronnen ontdekt dat het kasteel een eigen haven had en een ‘schuitenhuis’. De breedte van de doorvaart is 2,3 meter, dat betekent dat de gebruikte schepen niet heel breed konden zijn. Het zullen waarschijnlijk platbodemschepen geweest zijn die lang en smal zijn (tekst loopt door onder foto).

Betekenis

De vondst van de brug vormt naast dat een unieke vondst is een mooie aanvulling op de lopende onderzoeken naar de kastelen en hun omgeving in de Oudorperpolder. Op basis van de  doorvaartbreedte en de breedte van de rijbaan op de brug, 3,3 meter, kan er wellicht ook iets gezegd worden over de nevenfunctie van de brug. Technisch gezien waren ze in staat tot het maken van grotere bruggen en de vaart was ter plaatse ook een stuk breder. Waarschijnlijk functioneerde de brug als een soort wegversmalling op land en water om zo meer controle ter plaatse van het kasteel te kunnen uitoefenen.