Van links naar rechts: Rinus Lakeman (omgevingsmanager gemeente), Rob Knijn (technisch projectleider gemeente), Frank Derlagen (hoofduitvoerder Mobilis-Hegeman), Jeroen Stam (technisch projectleider gemeente). Foto: Paul Poels fotografie.

Op 6 januari 2025 gaat de spoorwegovergang bij de Zuidtangent dicht. Zestien maanden later, in mei 2026, zullen de eerste auto’s en fietsers door de nieuwe tunnel rijden. De spooronderdoorgang is een megaproject waarbij gemeente Dijk en Waard samenwerkt met de provincie, ProRail en aannemerscombinatie Hegeman Mobilis met partner Van Gelder. Technisch projectleider Rob Knijn is onderdeel van dat team. Hij weet alles over alle technische uitdagingen rondom de onderdoorgang.

Wat te doen met water

“We zijn al jaren aan het voorbereiden,” vertelt Rob. “Je kan niet zomaar een tunnel graven, want je zit met waterwegen. Beide spoorsloten vormen samen de Westertocht en dat is een hoofdafvoer van de polder Heerhugowaard. Die is zeer belangrijk om Heerhugowaard droog te houden. Al het water ging via de Westertocht naar het gemaal bij de Huygendijk en met de bouw van de tunnel onderbreken we deze waterweg. Afgelopen jaar is daarom het nieuwe gemaal bij de N242/N194, de Westfrisiaweg, in gebruik genomen, waar het water nu heen kan. Dat was een vereiste om de tunnel te kunnen bouwen en het nieuwe gemaal maakt de polder van Heerhugowaard ook meteen toekomstbestendig.”

Negen meter onder NAP

Water speelt op meer manieren een belangrijke rol, aldus Rob. “Het spoor ligt een meter onder NAP. Daaronder komt het tunneldek van circa een meter dikte, dan heb je de tunnel voor het verkeer zelf van bijna vijf meter hoog en daaronder zit het wegdek en de betonconstructie. Dan zit je ongeveer negen meter onder NAP. Ik denk dat we allemaal de beelden wel kennen van ondergelopen tunnels en dat je er doorheen kunt zwemmen na zware regenval. Dat willen wij voorkomen, dus er komt een waterkelder onder de tunnel.  Zo kan het water gefaseerd, na de buien, weer in de polder worden gepompt, zodat de gemalen en watersystemen niet overbelast worden.”

Kijk live mee naar de werkzaamheden

Nieuwsgierige Dijk en Waarders hebben de livestream vast al gevonden, waarbij je vanachter je computerscherm de bouw kan volgen. Op een enorme bouwplaats naast het station wordt hard gewerkt aan het tunneldek. “De bekisting is klaar en begin december werd het volgestort, waarna het nog een paar maanden moet uitharden. Dan heb je een betonnen plaat, het tunnel- of spoordek, van 40 bij 16 bij 1 meter en die moet op zijn plaats gebracht worden door de aannemerscombinatie Hegeman Mobilis met partner Van Gelder. Daarvoor werken we nauw samen met ProRail. In de periode van 18 tot 24 maart moet het dek geplaatst worden en dat is ook de enige week in 16 maanden dat er geen treinen rijden. Met speciale wagens rijden we het spoordek naar de Zuidtangent en daar komt hij op tijdelijke kolommen en damwanden te staan. Dat wordt een spektakelstuk. Daarna kunnen we de diepte in!” 

Op een enorme bouwplaats naast het station wordt momenteel hard gewerkt aan het tunneldek. Foto: Paul Poels Fotografie.

Overlast zoveel mogelijk beperken

16 maanden is een lange tijd, maar als je kijkt naar de locatie, met weinig ruimte en rekening houdend met het treinverkeer is dit alsnog zeer snel, volgens Rob. Natuurlijk zal het verkeer veel overlast ondervinden, maar ook daar wordt aan gedacht. “We sluiten een weg af waar dagelijks 21.000 auto’s en 4.000 fietsers overheen gaan en die moeten nu een andere route vinden. Het wordt zeker in het begin erg druk in de regio, maar we hopen dat mensen zich zullen aanpassen. Misschien kan je een keer meer thuiswerken, iets later beginnen of met iemand meerijden? Met mooi weer kan je misschien een keer de fiets pakken? Fietsers worden omgeleid via de fietsbrug bij het station over de N242. Daar was een stukje waar geen lichtmasten stonden, maar die zijn nu geplaatst, zodat het prettiger voor fietsers is. Ook is de Stationsweg verbreed en bij twee kruispunten liggen snelheidsremmers voor het autoverkeer om de route veiliger te maken.”

Omrijden

“De route N242-Westtangent wordt ingezet als omleidingsroute en de Oosttangent en de Westfrisiaweg N194 worden ingezet als adviesroutes. Officieel is de Langebalkweg/ Hasselaarsweg dat niet, maar mensen kennen die weg en zullen die pakken. De driesprong met de Middenweg is al een druk punt, dus daar komen verkeerslichten en ook op de kruising Hasselaarsweg-Pannekeetweg. Ook de ovatonde bij de Beverkoog/Westtangent is een omleidingsroute en daar komen doseerlichten voor een betere doorstroming en een eerlijke verdeling. Daarnaast passen we enkele verkeerssituaties aan.”

Verbetering van verkeersveiligheid

“Als de onderdoorgang klaar is, zal de kruising bij het stationsplein, bij het Hoogheemraadschap verkeerslichten krijgen, voor meer veiligheid en een betere doorstroming. De kruising met de Gildestraat en Industriestraat kan op dat moment niet meer overgestoken worden en een bypass over de tunnel wordt aangelegd om de verbinding in stand te houden. De aanpassingen van deze twee kruispunten en het opheffen van de overweg zorgen voor een flinke verbetering van de verkeersveiligheid van dit gebied.”

Zoeken naar oplossingen

Tot slot meldt Rob: ”Tijdens de afsluiting van de Zuidtangent is tijdelijk een aansluiting met 21.000 auto’s minder en dat geeft problemen. Wij doen ons best met oplossingen en we hopen dat de automobilisten ook meedenken. Met de gemeente en de provincie blijven we het verkeer constant monitoren en we blijven zoeken naar oplossingen, juist tijdens de periode van de bouw. Kunnen we iets veranderen? Iets aanpassen? Het zal een drukke periode zijn, maar met straks een veel betere doorstroming tot gevolg.”